ام البنین

بی تردید ، توکل آثار عجیبی در پی دارد که بر کلّیه ی شئون فردی و اجتماعی انسان تأثیر می‌گذارد . آثار توکل به حدّی عظیم است که تا انسان در این وادی گام ننهد نمی‌تواند به کنه حقیقتش برسد . برای نمونه به گوشه‌ای از این آثار که از قرآن برداشت می‌شود اشاره می‌کنیم :

۱) قدرت تصمیم گیری :

. . . فَاِذا عَزَمتَ فَتَوَکَّل عَلَی اللهِ اِنَّ اللهَ یُحِبُّ المُتَوَکِّلینَ .

. . . هنگامی که تصمیم گرفتی [ قاطع باش و ] توکل بر خدا کن زیرا خداوند متوکلان را دوست دارد .
فَتَوَکَّل عَلَی اللهِ اِنَّکَ عَلَی الحَقِّ المُبینِ .

پس توکل بر خدا کن که تو بر جایگاه حقِّ آشکار قرار دادی .
یعنی با توجه به این پایگاه ، بر خدا توکل کن و با عزمی راسخ و تصمیمی قاطع به کار خود ادامه بده .

۲) شجاعت :

وَ لاتُطِعِ الکافِرینَ وَ المُنافِقینَ وَدَع أذیهُم وَ تَوَکَّل عَلَی اللهِ وَ کَفی بِاللهِ وَکیلاً .

و از کافران و منافقان پیروی مکن و به آزارهای آن‌ها بی‌اعتنا باش و توکل بر خدا کن و همین بس که خدا حامی و مدافع [ تو ] باشد [ و با توکل بر خدای متعال از هیچ‌کس نهراس ]
. . . فَعَلَی اللهِ تَوَکَّلتُ فَاَجمِعُوا اَمرَکُم وَ شُرَکائَکُم ثُمَّ لا یَکُن اَمرُکُم عَلَیکُم عُمَّهً

. . . من تنها بر خدا توکل می‌کنم ، شما هم به اتفاق بتان و خدایان باطل خود هر مکر و تدبیری دارید همه را فراهم آورید و هیچ چیز از اسباب و وسایل بر شما مستور نماند . . .
یعنی شما هر چه در بساط دارید به میدان بیاورید و من هم با توکل بر خدا یک تنه به میدان شما و خدایان شما می‌آیم و از هیچ چیز باک ندارم .

۳) ترک گناه و عدم سلطه ی شیطان بر متوکلان

اِنَّهُ لَیسَ لَهُ سُلطانٌ عَلَی الَّذینَ امَنُوا وَ عَلی رَبِّهِم یَتَوَکَّلُونَ .

چرا که او [ : شیطان ] بر کسانی که ایمان دارند و بر پروردگارشان توکّل می‌کنند تسلّطی ندارد .
فَقالُوا عَلَی اللهِ تَوَکَّلنا رَبَّنا لا تَجعَلنا فِتنَهً لِلقَومِ الظّالِمینَ

گفتند : تنها بر خدا توکل داریم . پروردگارا ! ما را تحت تأثیر گروه ستمگر قرار مده .
پس به هر اندازه که ایمان و توکل داشته باشی از زیر سلطه ی شیطان بیرون خواهی بود و در نتیجه از آلودگی و انحراف مصون خواهی ماند .

۴) تأثیر ناپذیری از اقبال و ادبار مردم و عدم نگرانی از حوادث :

. . . فَاَعرِض عَنهُم وَ تَوَکَّل عَلَی اللهِ وَ کَفی بِاللهِ وَکیلاً .

. . . به آن‌ها اعتنا مکن [ و از نقشه های آن‌ها وحشت نداشته باش ] و توکل بر خدا کن و کافی است که او یار و مدافع تو باشد .
فَاِن تَوَلَّوا فَقُل حَسبِیَ اللهُ لا إلهَ اِلّا هُوَ عَلَیهِ تَوَکَّلتُ وَ هُوَ رَبُّ العَرشِ العَظیمِ .

اگر آن‌ها روی [ از حق ] بگردانند [ نگران مباش ] بگو خداوند مرا کفایت می‌کند ، هیچ معبودی جز او نیست ، بر او توکّل می‌کنم و او صاحب عرش بزرگ است [ و همه ی عالم در قبضه ی قدرت اوست و تمام قدرت‌ها در برابر قدرت او ناچیز است ] .
. . . وَ ما تَوفیقی اِلّا بِاللهِ عَلَیهِ تَوکَّلتُ وَ اِلَیهِ اُنیبُ .

. . . و توفیق من جز به خدا نیست ، تنها بر او توکل دارم و تنها به سوی او باز می‌گردم .
. . . وَ اِلَیهِ یُرجَعُ الاَمرُ کُلُّهُ فَاعبُدهُ وَ تَوَکَّل عَلَیهِ . . .

. . . و همه ی کارها به او باز می‌گردد ، پس او را بپرست و بر او توکّل کن . . .
پس با توکل به خداوند ( تنها از او توفیق خواستن و تنها او را مؤثر دانستن ) نباید از ادبار و اقبال مردم متأثر شد ، که همه چیز در ید قدرت اوست .